Bảo tàng Lâm Đồng | Lam Dong Museum

Một địa danh trong quá khứ hơi khó định vị về địa lý hành chính

Cát Tiên ngày nay là một huyện thuộc tỉnh Lâm Đồng. Đó là một điều rất đơn giản. Thật ra trong lịch sử vùng này có thời là đất của Đồng Nai, rồi Đồng Nai Thượng, rồi Phước Long lại Bình Dương, Sông Bé, tỉnh Sông Bé theo dòng sông Đồng Nai, được cắt về tỉnh Lâm Đồng. Theo địa danh, những âm vang lên vùng đất này làm cho người nghe cứ ngỡ đây là một vùng đất mới với các tên Phù Mỹ, Quảng Ngãi, Đức Phổ, Gia Viễn… Với khảo cổ học việc đưa ra ánh sáng khoa học một di tích đồ sộ Cát Tiên đã cất lên tiếng nói xưa đầy truyền thống bản địa của một vùng kỳ lạ. Sự nổi tiếng của vùng rừng quốc gia với loài thú tê giác hiếm hoi còn sót lại tô điểm thêm bằng một di tích lịch sử, có diện tích rộng lớn, phân bố trải dài trên 15km bên tả ngạn sông Đồng Nai. Một bồn địa màu mỡ, rải rác các ngọn đồi thấp và có thể cả những ngọn đồi do người xưa đắp lên.

Di tích gò 7 là phế tích kiến trúc đền tháp, được phát hiện và khai quật năm 2003.

Kiến trúc xây bằng gạch, có bình đồ hình chữ nhật, (5,84m x 5,30m). Các nhà khảo cổ học nhận định kiến trúc này được xây dựng và tu sửa nhiều lần, đầu tiên xây dựng với tính chất đền - mộ như kiến trúc gò số 5, sau này được tu sửa thành nơi thờ phụng (đền tháp). Vách tường ngoài phía bắc kiến trúc, phát hiện một máng dẫn nước thiêng (Sumasutra) xây bằng gạch ở độ sâu 0,5m, dài 5,7m, rộng 0,4m quay về hướng Bắc. Đây được coi là máng nước thiêng dài nhất trong các công trình kiến trúc chịu ảnh hưởng của bà la môn giáo tại việt nam.

Theo nhận định của các nhà khoa học, phế tích kiến trúc gò 7 có niên đại vào thế kỷ VII - IX.

Cụm di tích kiến trúc gò 8 nằm ở phía Tây của Di tích khảo cổ Cát Tiên, cách bờ sông Đồng Nai khoảng 40m về phía Bắc và cách phế tích kiến trúc 1a khoảng 1200m. Di tích khai quật năm 2003 và đã xuất lộ 2 phế tích kiến trúc lớn bằng gạch, đó là: đền tháp (8a) và kiểu kiến trúc nhà dài (8b).