Bức tranh mô tả lại sự kiện các tù nhân thiếu nhi tiêu diệt Nguyễn Cương
Tuy bị giam cầm, hành hạ, tra tấn cả về thể xác và tinh thần, nhưng các chiến sỹ cách mạng nhỏ tuổi luôn nêu cao tinh thần đấu tranh đánh đuổi kẻ thù, giành độc lập, hòa bình, thống nhất đất nước. Tại Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt đã diễn ra nhiều cuộc đấu tranh kiên cường, như mổ bụng chống chào cờ, chống đàn áp, tuyệt thực, vượt ngục... Dù bị đàn áp rất dã man, nhưng các chiến sỹ cách mạng nhỏ tuổi nhất định không chịu khuất phục. Các cuộc đấu tranh diễn ra thường xuyên, liên tục đem laị những thắng lợi nhất định. Điển hình là cuộc đấu tranh diệt ác giết Nguyễn Cương - Trưởng Ban trật tự, xảy ra tại phòng giam C.
Từ sau sự kiện mổ bụng chống đàn áp diễn ra vào ngày 21 tháng 11 năm 1971, địch một mặt ra sức đàn áp, mặt khác cũng tránh đối đầu trực tiếp với tù nhân. Địch đẩy mạnh thực hiện chủ trương “dùng tù trị tù” đã có từ trước, tăng cường sử dụng tù nhân để đàn áp tù nhân. Trước tình hình này, anh em tù thiếu nhi chủ trương bằng mọi giá phải đấu tranh để cảnh cáo kẻ địch, tiêu diệt cho được những tên phản bội và làm phá sản chính sách “dùng tù trị tù”. Kế hoạch tiêu diệt tên tay sai Nguyễn Cương đã được anh em tù thiếu nhi đưa ra bàn bạc, chuẩn bị khá kỹ lưỡng với quyết tâm giành thắng lợi.
Phòng giam C, nơi diễn ra sự kiện tù nhân thiếu nhi tiêu diệt Nguyễn Cương
Nguyễn Cương từng là du kích xã Điện Ngọc, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Tham gia du kích nhưng không có lý tưởng, không chịu được hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh, Nguyễn Cương chiêu hồi, bỏ sang hàng ngũ của địch, chống lại cách mạng. Tại Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt, Nguyễn Cương trở thành tay sai đắc lực của địch trong việc tra tấn anh em tù thiếu nhi.
Kế hoạch tiêu diệt Nguyễn Cương đã được sự đồng tình nhất trí của tất cả anh em trong phòng giam. Vũ khí giết Nguyễn Cương là thanh sắt dài khoảng 40cm mà anh em tù nhân đã lén rút ra từ một máng xối. Thanh sắt được bẻ đôi, một đầu mài nhọn, đầu còn lại buộc giẻ làm cán để cầm.
Theo phân công, người khỏe nhất là anh Cồ (Trần Việt Hùng) sẽ siết cổ Nguyễn Cương; anh Huệ (Huỳnh Ngọc Huệ) và anh Được (Nguyễn Quốc Toàn) sẽ hỗ trợ nắm chặt chân tay không cho Nguyễn Cương vùng ra; anh Mẹo (Nguyễn Quốc Tân) và anh Bốn (Mai Thanh Minh) sẽ trực tiếp dùng vũ khí tự tạo giết Nguyễn Cương. Riêng anh Lê Doãn Dũng được dặn dò khi nào thanh toán xong Nguyễn Cương thì hô to báo cho giám thị biết, như một vụ ẩu đã của tù nhân.
Đêm 23 tháng 01năm 1973, theo đúng kế hoạch, khi Nguyễn Cương bước vào phòng giam, anh Cồ đã xông vào siết cổ, năm người theo sự phân công lao vào khống chế và đâm liên tiếp vào người hắn. Nguyễn Cương đã chống trả quyết liệt, nhưng không thể thoát ra được. May mắn cho Nguyễn Cương, khi anh Dũng nghĩ rằng mọi việc đã hoàn tất, bèn la lớn để báo cho giám thị. Bọn giám thị túa vào, khiêng Nguyễn Cương ra ngoài. Nguyễn Cương không chết, nhưng phải trả giá đắt với một mắt bị hỏng, thủng 6 khúc ruột, phải nằm viện điều trị hơn 3 tháng với mức thương tật 60%. Sau sự kiện này Nguyễn Cương được chuyển sang nhà tù khác.
Khách tham quan nghe HDV giới thiệu sự kiện tù nhân thiếu nhi tiêu diệt Nguyễn Cương, tại phòng giam C
Có thể nói, chủ trương và hành động diệt ác là đòn giáng trả mạnh mẽ của các tù nhân thiếu nhi vào thủ đoạn thâm độc của địch, đem lại thắng lợi tinh thần to lớn cho các tù nhân. Địch ngày càng lo sợ, đội ngũ tù nhân thiếu nhi Đà Lạt ngày càng mạnh mẽ, trưởng thành hơn. Từ chỗ bị động, qua thời gian và kinh nghiệm, tinh thần đấu tranh của tù nhân thiếu nhi đã ngày càng lớn mạnh, chủ động lên kế hoạch tấn công kẻ thù ngay trong sào huyệt của chúng. Vì thế sau sự kiện này, địch tỏ ra dè dặt trong việc tra tấn, đánh đập tù nhân; tay chân của địch, những kẻ cơ hội, phản bội cũng đã phần nào chùn bước trước bài học đích đáng của các tù nhân thiếu nhi.
Lê Hiền
