Di tích khảo cổ Cát Tiên thuộc thôn 1 – xã Quảng Ngãi – huyện Cát Tiên – tỉnh Lâm Đồng đã thực hiện được hàng chục cuộc khai quật lớn nhỏ xuyên suốt từ khi phát hiện cho đến nay. Hơn một ngàn hiện vật đã được phát hiện. Mỗi một hiện vật mang một ý nghĩa, một câu chuyện khác nhau. Trong số những hiện vật đã phát hiện, tôi có ấn tượng rất lạ với tượng thần Ganesa không chỉ bởi hình thức thể hiện bên ngoài lạ mắt mà còn là câu chuyện thú vị về nguồn gốc vị thần này.

Có thể thấy rằng, loại hình tượng phát hiện ở di tích khảo cổ Cát Tiên tương đối ít. Trong số hiện vật đã khai quật tại Cát Tiên, chỉ phát hiện được 3 tượng Ganesa với những kích thước lớn nhỏ khác nhau. Có thể chủ nhân di tích Cát Tiên xưa không chú trọng nhiều đến vấn đề chế tác tượng thờ hay phù điêu mà chỉ tập trung vào việc xây dựng đền thờ và hiện vật bằng các chất liệu khác như vàng, bạc, đá quý,… Hoặc cũng có thể các tượng đã bị thất lạc trong các cuộc đào trộm trước đó?

Hân hạnh chào đón Quý khách đến tham quan, trải nghiệm tại Thánh địa Cát Tiên – một điểm sinh hoạt tôn giáo của người xưa – Hindu giáo. Thánh địa Cát Tiên nằm trên một địa thế gọi là “Tựa sơn nghinh thủy”. Phía bắc của Thánh địa là dãy núi hình cánh cung ôm trọn như vòng tay mẹ. Phía nam là dòng sông Đồng Nai êm đềm, mát mẻ uốn lượn vây quanh.

Di tích khảo cổ Cát Tiên được phát hiện từ những thập niên 80 của thế kỷ XX. Đây được coi là một phát hiện lớn của khảo cổ học Việt Nam nói chung và của tỉnh Lâm Đồng nói riêng. Di tích này chịu ảnh hưởng của đạo Hindu (Ấn Độ) khá sâu sắc.

Như chúng ta đã biết, Hindu giáo là một tôn giáo cổ xưa được hình thành khá sớm ở Ấn Độ, từ đầu công nguyên, nền văn hóa Ấn Độ đã có ảnh hưởng trên một vùng khá rộng lớn trong đó có khu vực Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Bằng chứng là ở Việt Nam phát hiện và khai quật được hàng loạt các công trình kiến trúc tôn giáo lớn như: Óc Eo, Champa, Cát Tiên,… đều mang ảnh hưởng của đạo Hindu giáo (Ấn Độ).

Di tích khảo cổ Cát Tiên thuộc thôn 1 xã Quảng Ngãi, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng, cách quốc lộ 20 (tuyến đường từ Đà Lạt đi Thành phố Hồ Chí Minh) đoạn ngã ba Madaguoi khoảng 33km. Đây là quần thể kiến trúc được phát hiện vào những năm cuối thế kỷ XX. Trải qua nhiều cuộc khai quật, diện mạo của di tích ngày càng hiện lên rõ nét. Tuy nhiên, những bí ẩn về miền đất này vẫn kích thích sự tò mò rất nhiều nhà nghiên cứu và những du khách yêu du lịch khám phá.